Stockholm Milletlerarası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI), 2025 yılı raporunu yayımlayarak global güvenlik ortamına dair kaygı verici bir tablo ortaya koydu.
Rapora nazaran, dünya genelindeki toplam nükleer silah sayısı Ocak 2025 prestijiyle 12 bin 241’e ulaşmış durumda ve bu cephaneliğin yaklaşık yüzde 90’ı Rusya ile Amerika Birleşik Devletleri’nin elinde bulunuyor.
Daha da kaygı verici olanı ise uzun yıllardır devam eden cephaneliklerin küçülme eğiliminin aksine dönmesi ve ülkelerin nükleer silahlarını modernize etme, genişletme ve konuşlandırma suratını artırması.
SIPRI, bu durumun siber uzay, dış uzay ve yapay zeka üzere alanlarda yeni bir yüksek teknoloji silahlanma yarışına taban hazırladığı konusunda sert bir ikazda bulundu.
SIPRI Yöneticisi Dan Smith, “Faaliyette olan nükleer savaş başlıklarının sayısı artmaya başlıyor.” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
‘KIYAMET SENARYOLARI’: YAPAY ZEKA VE NÜKLEER SİLAH TEHDİDİ
SIPRI’nin 2025 raporu, yalnızca sayılara odaklanmanın ötesine geçerek yeni ve potansiyel olarak çok daha tehlikeli bir tehdide işaret ediyor: Nükleer silah komuta sistemlerinde yapay zekanın artan rolü.
Rapor, bilhassa fırlatma kararlarında otomasyon mümkünlüğü konusunda önemli alarmlar veriyor.
Direktör Dan Smith, bu bahisteki telaşını net bir biçimde lisana getirdi: “Eğer nükleer silahların fırlatılması kararı büsbütün yapay zekaya bırakılırsa, gerçek kıyamet senaryolarına yaklaşmış oluruz.”
Bu ihtar, nükleer cephanelikler üzerinde tam bir yapay zeka denetimine yanlışsız atılacak rastgele bir adımın, insanlığı geri dönülemez bir felaket bölgesine sürükleyebileceğini gösteriyor.
KÜRESEL NÜKLEER SİLAH STOKLARININ DURUMU
Ocak 2025 prestijiyle toplam 12 bin 241 nükleer silah savaş başlığının yaklaşık yüzde 90’ı Rusya (~4 bin 380 adet) ve ABD’nin (~3 bin 708 adet) elinde bulunuyor.
Bu devasa stokların akabinde, son iki yılda cephaneliğine 100 yeni başlık ekleyerek stokunu yaklaşık 600’e çıkaran Çin geliyor; Pekin’in stokunun 2032’ye kadar 1.000’e ulaşması öngörülüyor.
Diğer nükleer güçler ise Fransa (~290), İngiltere (~225), Hindistan (~180), Pakistan (~170), İsrail (~90) ve Kuzey Kore (~50) olarak sıralanıyor.
Toplam stoktan 9 bin 614 savaş başlığı potansiyel kullanım için askeri stoklarda tutulurken, yaklaşık 2 bin 100’ü (çoğunluğu tekrar Rusya ve ABD tarafından) yüksek alarm düzeyindeki balistik füzelere konuşlandırılmış durumda.
SIPRI ayrıyeten, Çin’in barış vaktinde füzelere savaş başlıkları yerleştirebileceğini ve bunun bir birinci olduğunu belirtti.
YENİ BİR SİLAHLANMA YARIŞI
SIPRI, bir sonraki nükleer silahlanma yarışının yalnızca nicelikle ilgili olmayacağı konusunda da uyarıyor.
Bu yeni yarışın, siber uzayda, dış uzayda ve giderek daha fazla yapay zeka dayanaklı teknolojilerle çaba edileceği öngörülüyor.
Enstitü, nükleer modernizasyon ve dijital sistem entegrasyonunun, kâfi milletlerarası kontrol ve şeffaflık olmadan süratle ilerlediğini vurguladı. Bu durum, yanlış hesaplamalar yahut teknik arızalar sonucu bir nükleer çatışma riskini artırıyor.
ACİL HAREKET ÇAĞRISI
Jeopolitik gerginliklerin tırmandığı ve yeni teknolojilerin nükleer sistemleri daha karmaşık ve savunmasız hale getirdiği bir periyotta, SIPRI çok geç olmadan küresel iş birliği, şeffaflık ve silah denetimi görüşmeleri için acil bir davette bulunuyor.
Direktör Dan Smith, “Jeopolitik için bilhassa tehlikeli ve istikrarsız bir anda yeni bir nükleer silahlanma yarışının ihtar işaretlerini görüyoruz.” diyerek durumun aciliyetini bir sefer daha vurguladı.
Raporda sunulan datalar ve ikazlar, dünya başkanlarının nükleer silahların denetimi ve yapay zekanın askeri kullanımı bahislerinde sorumlu adımlar atması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor.
