Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde hareketli dakikalar…
AK Parti uzun müddettir MHP ile birlikte yürüttüğü çalışmaların sonuna geldi ve Ceza İnfaz Kanunu’nda değişiklik öngören yasa tasarısı geçtiğimiz saat diliminde Meclis’e sunuldu.
AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler de teklifin ayrıntılarını açıkladı.
Buna nazaran; 9 farklı kanunda değişiklik ve düzenleme yapılacak. Hükümlü şartlı salıverilme tarihine kadar ceza müddetinin en az 10’da 1’i ceza infaz kurumunda geçirecek.
İkinci defa mükerrirlere şartlı salıvermeden faydanılma imkanı tanınacak.
Çocuklar ve bayanların pedogojiye uygun olarak özel infaz adapları kapsamı genişletilecek.
Kanunun öteki ayrıntılarını açıklayan Güler’in açıklamaları şöyle;
9 FARKLI KANUN, 30 MADDE
Bu kanun teklifiyle direkt insan hayatına dokunan düzenlemelerle birlikte bilhassa mahkum ıslahı konusunda uygun halin güçlendirilmesi ve mahkumun disiplin kurallarına, mesleksel eğitimlere ahengi, şartlı salıverme konusunda müşahede konusunu desteklemek istiyoruz. 9 farklı kanunda değişiklik ve düzenleme getiriyoruz. 30 unsurdan oluşuyor.
CEZASI AZ OLAN DURUMLARDA NE OLACAK
Suç işlenmesinin önlenmesi, caydırıcılığın uygulanması, trafik düzenlemesi, toplumsal huzurun güçlendirilmesini maksat ediniyoruz.
Hükümlülerin 1 yıllık kontrollü özgürlükten faydalanması için ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken müddetin 10’da 1’inin geçirmesini sağlamak istiyoruz.
Cezanın aktifliğini artırmayı hedefliyoruz. 1 yıllık kontrollü hürlük mühleti konusunda değişiklik öngörmüyoruz.
Cezası az olan durumlarda da 2 yılın altındaki cezalarda 1 yıllık kontrollü özgürlük içinde 5 günden aşağıda olmamak üzere 10’da 1’inin ceza infaz kurumunda geçirilmesini öngörüyoruz.
İkinci defa hatalıların şartlı salıvermeden faydalanmasına imkan veriyoruz. Haklarında ikinci sefer tekerrür kararlarının bulunan mahkumların tekrar cürüm işlemelerinin önüne geçilmesi gayesiyle 4/3’lük yeterli hal durumunda şartlı salıvermeden faydalanmasını ön görüyoruz. 19 bin 800 mahkum bulunuyor.
Teklifimizde çocukların ve bayanların lehine olacak biçimde özel infaz yordamları kapsamını genişletiyoruz.
KONUTTA İNFAZ KAPSAMI 3 YILA ÇIKIYOR
Konutta infaz konusunda; bayan, çocuk yahut 65 yaşını bitirmiş bakımından bu süreyi 1 yıldan 3 yıla çıkarıyoruz. 80 yaşını bitirmiş bakımından 6 yıl mahpus cezasının konutta infazına imkan tanıyoruz.
Hastalık nedeniyle ağırlaştırılmış haricinde isimli tıp raporuna nazaran mahkumlarla ilgili daha insani şartlarda sıhhat ve tedavi süreçlerinin yürütülmesi için konutta infaz kaidelerini getiriyoruz.
Çocuk mahkumların infazına, çocuk kapalı infaz kurumlarına başlanmasına, güzel halli çocukların olumlu raporuyla eğitim meskenlerine gönderilmesini amaçlıyoruz. Büyükşehirlerde farklı öldürme olayına karışan çocukların daha korunaklı, bir daha hata işlememe konusunda eğitim konutları içinde farklı eğitim modelleriyle bu mevzuyu genişletmiş oluyoruz.
Kişilerin can ve mal güvenliğinin sağlanması maksadıyla cezaların artırılmasını önerdik. Kabahat ve ceza adaletinin sağlanması, kamu sistemi ve cezasızlık algısının düzeltilmesini amaçlıyoruz.
PAKETİN İÇİNDE YER ALAN ÖBÜR CEZALAR
Teşekküs uygulandığında daha az indirim sağlanmaktadır. Taammüden yaralama ve tehdit hatalarını artırmayı öngörüyoruz. Meskun mahalde ateşli silah cezası artmaktadır. Düğün, nişan üzere toplu alanlarda işlenmesi durumunda cezanın artırılmasını öngörüyoruz.
Alkol ve uyuşturucu tesiriyle araç kullanma cezasını artırıyoruz. AYM tarafından verilen iptal kararının oluşturacağı boşluklara ve tereddütlere karşı çalışmalar var.
Noterlere uygulanacak disiplin cezalarında AYM kapsamında yine düzenliyoruz.
Yurtdışında faaliyet yürüten firmalarımızın çalışanlarımıza yönelik uygulanacak iş kanunu ve mukavele kapsamında AYM’nin aradığı kurallar çerçevesinde öneriyoruz. İnternet kanununda kimi düzenlemeler yapıyoruz.
KANUN UNSURLARI ŞÖYLE
MADDE 1:
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun ek 1. hususunda değişiklik yapılarak, istinaf ve temyiz sonlarında temel alınacak tarih, hüküm tarihi yerine davanın açıldığı yahut şikayet başvurusunun yapıldığı tarih olarak düzenlenmektedir. Bu değişiklik, Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda yapılmaktadır.
MADDE 2:
1512 Sayılı Noterlik Kanunu’nun 125. unsuru, disiplin cezalarının belirlenmesinde ölçülülük ve tüzel güvence unsurlarına ahenk sağlanması maksadıyla tekrar düzenlenmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda hazırlanan yeni metinle, eylem-ceza ilişkisi netleştirilmektedir.
MADDE 3:
Noterlik Kanunu’nun 126. hususu tekrar yazılarak disiplinsizlik halleri ve bunlara karşı uygulanacak disiplin cezaları açıkça belirlenmiştir. Cezalar; uyarma, kınama, para cezası, geçici görevden uzaklaştırma ve meslekten çıkarma şeklinde sistematik olarak tanımlanmıştır. Bu husus de Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda düzenlenmektedir.
MADDE 4:
Noterlik Kanunu’nun 127. hususu büsbütün yenilenerek, bir üst yahut alt derece disiplin cezası verilmesi şartları ve zamanaşımı süreleri belirlenmektedir. Tıpkı nitelikteki tekrar fiillerde daha ağır, olumlu sicil hâllerinde daha hafif ceza verilmesi öngörülmektedir.
MADDE 5:
Noterlik Kanunu’nun 157. unsuru yürürlükten kaldırılmaktadır. Disiplin hükümlerinin 125 ve 126. unsurlarda yine düzenlenmiş olması nedeniyle bu unsurun uygulanabilirliği kalmamıştır.
MADDE 6:
Noterlik Kanunu’nun 159. hususunda yer alan “(B) bendi” sözü, yeni sistemle uyumlu olarak “ikinci fıkrasının (l) bendi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 7:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda değişiklik yapılarak, istinaf ve temyiz sonlarının belirlenmesinde karar tarihi yerine dava tarihinin temel alınması öngörülmektedir. Bu düzenleme de Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda yapılmaktadır.
MADDE 8:
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 35. hususunda, suça teşebbüs halinde verilecek süreli mahpus cezalarının alt ve üst sonları artırılmaktadır. Ağırlaştırılmış müebbet yerine 14–21 yıl, müebbet yerine 10–18 yıl mahpus cezası getirilmektedir. Bu düzenleme, diğer unsurlardaki ceza artışlarıyla orantılıdır.
MADDE 9:
Kasten yaralama suçunun temel cezası 1 yıl 6 aydan başlamak üzere artırılmaktadır. Kolay tıbbi müdahaleyle giderilebilecek fiillerde ve bayana karşı işlenmesi halinde alt hudut yükseltilmektedir.
MADDE 10:
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçlarında ceza hudutları yükseltilmekte; mağdurun ziyan görme derecesine göre alt hudutlar 4–6 yıl, ölüm halinde 10–14 yıl yahut 14–18 yıl olarak yine düzenlenmektedir.
MADDE 11:
Tehdit suçunun cezaları caydırıcılığın güçlendirilmesi emeliyle artırılmaktadır. Malvarlığına yönelik tehditlerde mahpus cezasının alt hududu bir aydan iki aya çıkarılmakta, nitelikli tehdit hallerinde (silahla, örgüt gücüyle vb.) cezanın üst hududu 7 yıla çıkarılmaktadır.
MADDE 12:
Genel güvenliği taammüden tehlikeye sokan fiillere yönelik cezaların artırılması öngörülmekte olup bu kapsamda kamu düzenine yönelik tehdit oluşturan hareketlerle daha faal mücadele etmek üzere ses ve gaz fişeği atabilenler dahil (kurusıkı tabanca) edilerek ayrıyeten toplu bulunulan yerlerde bu fiilin gerçekleştirilmesi halinde ceza ağırlaştırılacak şekilde düzenlenmiştir.
MADDE 13:
5237 sayılı Kanunun 179. hususunda yapılan değişiklikle, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun cezası artırılmaktadır. Özellikle alkol yahut uyuşturucu tesiriyle araç kullananlara yönelik cezalar ağırlaştırılmış, caydırıcılığın artırılması hedeflenmiştir.
MADDE 14:
5237 sayılı Kanunun 223. unsurunda yapılan değişiklikle, yol kesme ve ulaşım araçlarının hareketini engelleme fiilleri daha aktif şekilde cezalandırılacaktır.
Cebir ve tehdit suçun ögesi olmaktan çıkarılarak, hukuka muhalif her türlü yol kesme, araç durdurma, kaçırma yahut alıkoyma aksiyonları bu husus kapsamında suç sayılacaktır.
Suç işlenirken başka bir suç da işlenirse, faile her iki suçtan farklı ayrı ceza verilecektir.
MADDE 15:
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250. hususunda yapılan değişiklikle, genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması suçunun toplu alanlarda işlenmesi hâli seri muhakeme usulü kapsamı dışına çıkarılarak bu nitelikli fiillere daha önemli ve caydırıcı şekilde müdahale edilmesi lanmaktadır.
MADDE 16:
5275 sayılı Ceza İnfaz Kanununun 11. unsurunda yapılan değişiklikle, çocuk hükümlülerin cezalarının önce çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında infazına başlanması, akabinde çocuk eğitimevlerine gönderilmeleri öngörülerek infaz sürecinde çocuklara uygun bir geçiş süreci sağlanmaktadır.
MADDE 17:
5275 sayılı Kanunun 15. unsurunda yapılan düzenlemeyle, çocuk hükümlülerin cezalarına çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanması ve yeterli hâl değerlendirmesi sonucuna göre çocuk eğitimevine geçişleri sağlanmaktadır.
Kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl yahut daha az ceza alan çocuklar doğrudan eğitimevlerinde kalabilecektir. Uygun şartları taşıyan birtakım çocuk tutuklular da eğitimevlerinde barındırılabilecek, fakat güvenlik riski taşıyanlar hariç tutulacaktır.
MADDE 18:
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105/A unsurunda yapılan değişiklikle, kontrollü özgürlükten yararlanmak isteyen hükümlülerin, koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmesi zarurî hale getirilmiş ve bu sürenin beş günden az olamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu düzenlemeyle, hükümlülerin cezaevinde muhakkak bir süre kalması sağlanarak cezanın caydırıcılığı ve infazın etkinliği artırılmak istenmektedir.
MADDE 19:
5275 sayılı Kanunun 108. unsurunda yapılan değişiklikle, ikinci kere tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme imkânı tanınmaktadır. Süreli mahpus cezaları için koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacaktır.
Hükümlünün salıverilmeden yararlanabilmesi, 89. hususa göre yapılacak yeterli hâl değerlendirmesine bağlıdır. Bu değerlendirmede; hükümlünün kurallara ahengi, yükümlülüklerini yerine getirme düzeyi, eğitim ve iyileştirme programlarına iştiraki ile toplumsal davranışları dikkate alınacaktır.
MADDE 20:
5275 sayılı Kanunun 110. hususunda yapılan değişiklikle, geceleyin ve hafta sonu infaz hududu taammüden işlenen suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl olarak belirlenmiştir. Hafta sonu infazı, cezaevinin uygun görmesi halinde hafta içi de uygulanabilecektir.
Ayrıca, konutta infazın kapsamı genişletilmiş ve özel infaz usulüne tabi hükümlülerin kontrollü özgürlükten yararlanmasına imkân tanınmıştır. Düzenleme özellikle bayanlar ve çocuklar lehine geliştirilmiştir.
MADDE 21:
5275 sayılı Kanunun geçici 10. hususunun sekizinci fıkrasında yapılan değişiklikle, ikinci kere tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme imkânı tanıyan 108. husus değişikliğine ahenk sağlanmaktadır.
MADDE 22:
5275 sayılı Kanuna eklenen geçici unsurla, 105/A hususunda yapılan değişikliğin, yani kontrollü özgürlükten yararlanmak için cezaevinde en az onda bir süre kalma şartının, bu unsurun yürürlüğe girmesinden önce işlenen suçlara uygulanmayacağı düzenlenmektedir.
MADDE 23:
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanununun 2. hususunda yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda “içeriğin çıkarılması” tanımı güncellenmiş ve artık içeriklerin internet ortamından çıkarılması şeklinde tanımlanması öngörülmüştür.
Ayrıca, “uyarı yöntemi” tarifi netleştirilerek, ihlalin birinci bakışta anlaşıldığı durumlarda BTK yahut ilgili kişilerce doğrudan içerik yahut yer sağlayıcıya bildirim yapılabileceği düzenlenmiştir.
MADDE 24:
5651 sayılı Kanunun 8. unsurunda yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda “içeriğin çıkarılması” kavramı yine tanımlanarak, içeriklerin internet ortamından çıkarılması şeklinde düzenlenmiştir.
Ayrıca, iptal kararındaki ilgili gerekçeler dikkate alınarak unsurun dördüncü, dokuzuncu ve on birinci fıkralarında da değişiklik yapılmaktadır.
MADDE 25:
5651 sayılı Kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 9. unsuru, iptal Kararı doğrultusunda tekrar düzenlenmektedir. Kişilik haklarının ihlali teziyle sulh ceza hâkimliğine başvuru imkânı tanınmakta; ihlalin birinci bakışta anlaşılması hâlinde 24 saat içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebileceği kabul edilmektedir. Kararlara itiraz yolu açık tutulmakta, hâkim yahut merciin tarafları dinlemesi mümkün kılınmaktadır.
MADDE 26:
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Tarz Hukuku Hakkında Kanunun 27. unsurunda yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına ahenk sağlanmaktadır.
Düzenlemeyle, iş sözleşmesinde hukuk seçimi yapılmış olsa dahi, hâkimin takdiriyle sözleşmeyle daha sıkı ilişkili olan hukukun uygulanabilmesine imkân tanınmaktadır.
Ancak çalışma süresi, tatil, müsaade üzere işin yapıldığı sırada uygulanmak zorunda olan konularda işin yapıldığı yer hukuku geçerli olacaktır.
MADDE 27:
6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanununun 28. unsurunda yapılan değişiklikle, Yargıtay ve Danıştay’dan Şura üyeliğine seçilenlerin, yüksek mahkemeye döndüklerinde Konseyde geçirdikleri sürenin görev süresinden sayılmaması düzenlenmektedir.
Ayrıca, görev süresi sona eren Şura üyelerinden isimli yargıdan gelenlerin Yargıtay’a, idari yargıdan gelenlerin ise Danıştay’a boş takım şartı aranmaksızın atanması ve boş takım yoksa birinci boşalan takıma öncelikli olarak yerleştirilmeleri hükme bağlanmaktadır. Amaç, Şura üyeliği görevinin önemine uygun bir statü güvenliği sağlamaktır.
MADDE 28:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ek 1. hususu Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda tekrar düzenlenmektedir. Yapılan değişiklikle, istinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru ile temyiz incelemesinde duruşma yapılmasına ilişkin nakdî sonların belirlenmesinde, hükmün verildiği tarih yerine davanın açıldığı tarih temel alınacaktır. Islahla ölçü artırımı durumlarında da açılış tarihi dikkate alınacaktır.
MADDE 29:
Yürürlük hususudur.
MADDE 30:
Yürütme hususudur.
